آزمایش جیوه برای اطمینان از ایمنی افراد و محیط زیست بسیار مهم است. روش های مختلفی برای تشخیص و اندازه گیری سطوح جیوه وجود دارد که هر کدام مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند. در این پاسخ جامع، سه روش رایج برای آزمایش جیوه را مورد بحث قرار خواهیم داد: آنالیز آزمایشگاهی، دستگاه های دستی و پایش بیولوژیکی.
تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی
تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی دقیق ترین روش برای آزمایش سطوح جیوه در نظر گرفته می شود. این شامل جمع آوری نمونه ها از منابع مختلف و تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از تجهیزات پیچیده است. در اینجا سه تکنیک معمول آزمایشگاهی مورد استفاده برای آزمایش جیوه آورده شده است:
- طیف‌سنجی جذب اتمی بخار سرد (CVAAS): CVAAS یک تکنیک پرکاربرد است که جذب نور توسط بخار جیوه را اندازه‌گیری می‌کند. نمونه ابتدا هضم می شود تا هر گونه جیوه محدود یا کمپلکس آزاد شود و سپس بخار جیوه آزاد شده با استفاده از اسپکتروفتومتر اندازه گیری می شود. CVAAS بسیار حساس است و می تواند جیوه را در غلظت های بسیار پایین تشخیص دهد.
- طیف سنجی جرمی پلاسمای جفت القایی (ICP-MS): ICP-MS یک تکنیک تحلیلی قدرتمند است که قادر به تشخیص و تعیین کمیت طیف وسیعی از عناصر از جمله جیوه است. این شامل اتمیزه کردن نمونه با استفاده از دمای بالا و یونیزه کردن اتم های حاصل با استفاده از پلاسما است. سپس یون ها بر اساس نسبت جرم به بار جدا شده و توسط طیف سنج جرمی شناسایی می شوند. ICP-MS حساسیت عالی ارائه می دهد و می تواند چندین عنصر را به طور همزمان تجزیه و تحلیل کند.
- طیف‌سنجی فلورسانس اتمی بخار سرد (CVAFS): CVAFS یک تکنیک بسیار حساس است که از فلورسانس اتم‌های جیوه در حالت بخار سرد استفاده می‌کند. مشابه CVAAS، نمونه هضم می شود تا جیوه آزاد شود و سپس به حالت بخار سرد تبدیل می شود. بخار سرد با طول موج خاصی از نور تابش می شود و باعث فلورسانس اتم ها می شود. شدت فلورسانس با غلظت جیوه در نمونه نسبت مستقیم دارد.
دستگاه های دستی
علاوه بر تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی، دستگاه های قابل حمل و دستی برای آزمایش جیوه در محل موجود است. این دستگاه ها نتایج سریعی را ارائه می دهند و برای غربالگری اولیه مناسب هستند. در اینجا سه دستگاه رایج دستی مورد استفاده برای آزمایش جیوه آورده شده است:
- تحلیلگر بخار جیوه: تحلیلگرهای بخار جیوه از طیف سنجی جذب اتمی یا طیف سنجی فلورسانس اتمی برای اندازه گیری غلظت بخار جیوه در هوا استفاده می کنند. این دستگاه‌ها می‌توانند اندازه‌گیری‌های بلادرنگ را ارائه دهند و معمولاً در ارزیابی‌های ایمنی و بهداشت شغلی استفاده می‌شوند.
- کیت های تست جیوه: کیت های تست جیوه معمولا از روش های رنگ سنجی برای تشخیص وجود جیوه در نمونه های مختلف مانند آب، خاک یا محصولات مصرفی استفاده می کنند. این کیت حاوی معرف هایی است که با جیوه واکنش می دهند تا تغییر رنگ ایجاد کنند که نشان دهنده وجود آن است. در حالی که این کیت ها راحت و مقرون به صرفه هستند، ممکن است اندازه گیری های کمی دقیق را ارائه نکنند.
- طیف‌سنج‌های قابل حمل فلورسانس پرتو ایکس (pXRF): طیف‌سنج‌های pXRF می‌توانند ترکیب عنصری نمونه‌های جامد یا مایع، از جمله جیوه را تجزیه و تحلیل کنند. این دستگاه های دستی با تابش اشعه ایکس به نمونه کار می کنند که باعث می شود اتم ها اشعه ایکس فلورسنت مشخصی را ساطع کنند. با اندازه گیری انرژی و شدت این اشعه ایکس، طیف سنج های pXRF می توانند غلظت جیوه را در نمونه تعیین کنند.
پایش بیولوژیکی
روش دیگر برای ارزیابی قرار گرفتن در معرض جیوه از طریق نظارت بیولوژیکی است. این روش شامل تجزیه و تحلیل نمونه های بیولوژیکی مانند خون، ادرار یا مو برای وجود جیوه یا متابولیت های آن است. اگرچه به طور مستقیم سطوح محیطی جیوه را اندازه گیری نمی کند، اما اطلاعات ارزشمندی در مورد قرار گرفتن در معرض یک فرد و خطرات بالقوه سلامتی ارائه می دهد. در اینجا سه تکنیک رایج پایش بیولوژیکی مورد استفاده برای آزمایش جیوه آورده شده است:
- تجزیه و تحلیل جیوه خون: نمونه های خون را می توان برای اندازه گیری سطح جیوه کل یا اشکال خاصی از جیوه، مانند متیل جیوه، تجزیه و تحلیل کرد. این روش منعکس کننده مواجهه اخیر است اما نیمه عمر کوتاهی دارد زیرا جیوه به سرعت از خون پاک می شود. تجزیه و تحلیل جیوه خون معمولا برای نظارت شغلی و در موارد مسمومیت حاد جیوه استفاده می شود.
- تجزیه و تحلیل جیوه ادرار: نمونه های ادرار را می توان برای اندازه گیری کل جیوه یا متابولیت های خاص مانند جیوه معدنی یا متیل جیوه تجزیه و تحلیل کرد. تجزیه و تحلیل ادرار اطلاعاتی در مورد مواجهه اخیر ارائه می دهد و می تواند به ارزیابی اثربخشی مداخلات برای کاهش قرار گرفتن در معرض جیوه کمک کند.
- تجزیه و تحلیل جیوه مو: نمونه های مو می توانند آنا باشندبرای اندازه گیری مواجهه طولانی مدت با جیوه لیز شده است. جیوه در طول زمان در مو انباشته می شود و رکوردی از قرار گرفتن در معرض طی چندین ماه ارائه می دهد. تجزیه و تحلیل جیوه مو معمولا در مطالعات جمعیت و نظارت بر محیط زیست استفاده می شود.
در نتیجه، روش‌های متعددی برای آزمایش جیوه وجود دارد، از جمله تکنیک‌های آنالیز آزمایشگاهی مانند CVAAS، ICP-MS، و CVAFS. دستگاه های دستی مانند تحلیلگرهای بخار جیوه، کیت های آزمایش جیوه و طیف سنج های pXRF. و روش های پایش بیولوژیکی مانند آنالیز خون، ادرار و مو. انتخاب روش آزمایش به عواملی مانند هدف آزمایش، حساسیت مورد نیاز، نوع نمونه و منابع موجود بستگی دارد.
3 انتشارات مرجع معتبر یا نام دامنه استفاده شده:
- آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA): EPA دستورالعمل ها و منابعی را برای آزمایش جیوه، از جمله روش های آزمایشگاهی و پروتکل های ارزیابی خطر ارائه می دهد.
- موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH): NIOSH راهنمایی هایی را در مورد مواجهه شغلی با جیوه ارائه می دهد و روش های آزمایشی را برای نظارت بر محل کار توصیه می کند.
- سازمان بهداشت جهانی (WHO): WHO اطلاعاتی در مورد قرار گرفتن در معرض جیوه، اثرات سلامتی، و روش‌های تحلیلی برای نظارت بر قرار گرفتن در معرض محیطی و انسانی ارائه می‌دهد.
