8 مرحله + IADL در مقابل ADL: تفاوت ها و آنچه باید بدانید
هنگامی که نوبت به ارزیابی توانایی های عملکردی یک فرد می رسد، به ویژه در زمینه پیری یا ناتوانی، متخصصان مراقبت های بهداشتی اغلب از دو مجموعه معیار استفاده می کنند: فعالیت های زندگی روزانه (ADLs) و فعالیت های ابزاری زندگی روزانه (IADLs). این چارچوب ها به ارزیابی توانایی فرد برای انجام مستقل وظایف ضروری مورد نیاز برای مراقبت از خود و زندگی مستقل کمک می کند. در حالی که هر دو ADL و IADL در ارزیابی وضعیت عملکردی بسیار مهم هستند، از نظر نوع فعالیت هایی که در بر می گیرند متفاوت هستند.
فعالیت های زندگی روزانه (ADLs)
ADLها به وظایف اساسی خودمراقبتی اشاره دارند که افراد باید بتوانند به صورت روزانه انجام دهند تا رفاه شخصی خود را حفظ کنند. این فعالیت ها برای زندگی مستقل ضروری است و شامل موارد زیر است:
- بهداشت شخصی: ADLها شامل وظایفی مانند حمام کردن، نظافت (مسواک زدن موها، مسواک زدن دندان) و حفظ بهداشت دهان و دندان می‌شوند.
- لباس پوشیدن: توانایی انتخاب لباس مناسب و لباس پوشیدن به طور مستقل یک ADL مهم است.
- خوردن: این شامل توانایی تغذیه خود، از جمله استفاده از ظروف، جویدن، و بلعیدن ایمن غذا است.
- انتقال: انتقال به حرکت از یک موقعیت به موقعیت دیگر، مانند نشستن و برخاستن از تخت یا انتقال از صندلی به ویلچر اشاره دارد.
- توالت کردن: ADLها شامل فعالیت های توالت مانند استفاده از توالت، حفظ خویشتن داری، و انجام وظایف بهداشتی لازم مرتبط با توالت می شود.
- خودداری: این به توانایی فرد در کنترل عملکردهای روده و مثانه به طور مستقل اشاره دارد.
- پیاده روی یا پیاده روی: ظرفیت راه رفتن یا حرکت از مکانی به مکان دیگر به طور مستقل یک ADL ضروری است.
- مهارت های شناختی: اگرچه به طور سنتی به عنوان ADL در نظر گرفته نمی شود، توانایی های شناختی به طور فزاینده ای برای زندگی مستقل بسیار مهم شناخته می شوند. این شامل حافظه، حل مسئله، تصمیم گیری و سایر عملکردهای شناختی است.
فعالیت های ابزاری زندگی روزانه (IADL)
در حالی که ADL ها بر وظایف ضروری خودمراقبتی تمرکز می کنند، IADL ها شامل فعالیت های پیچیده تری هستند که برای زندگی مستقل در جامعه ضروری هستند. IADL ها به مهارت های شناختی و سازمانی بالاتری نیاز دارند و اغلب شامل تعامل با دیگران یا مدیریت محیط هستند. برخی از نمونه های IADL عبارتند از:
- مدیریت امور مالی: این شامل وظایفی مانند پرداخت صورت‌حساب، بودجه‌بندی، و مدیریت منابع مالی است.
- آماده سازی غذا: توانایی برنامه ریزی و تهیه مستقل وعده های غذایی، از جمله خرید مواد غذایی و پخت و پز.
- خانه داری: وظایف مربوط به حفظ یک محیط زندگی تمیز و سازماندهی شده، مانند نظافت، خشکشویی و نگهداری خانه.
- حمل و نقل: ظرفیت استفاده از حمل و نقل عمومی یا رانندگی با وسیله نقلیه برای سفر مستقل.
- مدیریت دارو: این شامل سازماندهی و مصرف داروها طبق تجویز، از جمله درک دستورالعمل‌های دوز و عوارض جانبی بالقوه است.
- خرید: امکان خرید اقلام ضروری به طور مستقل، چه حضوری یا آنلاین.
- ارتباط: فعالیت‌های مرتبط با ارتباط مؤثر با دیگران، مانند استفاده از تلفن، ایمیل، یا پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی.
- مدیریت فناوری: استفاده مؤثر و ایمن از دستگاه‌های فناوری، از جمله رایانه‌ها، تلفن‌های هوشمند یا سایر دستگاه‌های الکترونیکی.
تفاوت‌های بین ADL و IADL
تفاوت اصلی بین ADL و IADL در پیچیدگی وظایف مربوطه نهفته است. ADL ها بر فعالیت های خودمراقبتی اولیه مورد نیاز برای رفاه شخصی تمرکز می کنند، در حالی که IADL ها شامل فعالیت های پیچیده تری هستند که برای زندگی مستقل در جامعه ضروری هستند.
ADL ها معمولاً در افرادی ارزیابی می شوند که ممکن است دارای ناتوانی های جسمی یا اختلالاتی باشند که بر توانایی آنها در انجام وظایف ضروری مراقبت از خود تأثیر می گذارد. از سوی دیگر، IADL ها اغلب در افراد مسن یا افراد دارای اختلالات شناختی ارزیابی می شوند تا توانایی آنها برای زندگی مستقل و مدیریت وظایف روزمره ارزیابی شود.
در حالی که ADL ها برای استقلال عملکردی اساسی در نظر گرفته می شوند، IADL ها تصویر وسیع تری از ظرفیت عملکردی کلی یک فرد ارائه می دهند. اختلالات در IADL ها ممکن است نشان دهنده نیاز به حمایت یا مداخلات اضافی برای حفظ استقلال و کیفیت زندگی باشد.
آنچه باید بدانید
درک تمایز بین ADL و IADL برای متخصصان مراقبت های بهداشتی، مراقبان و خود افراد بسیار مهم است. ارزیابی این توانایی های عملکردی می تواند به شناسایی مناطقی کمک کند که در آنها کمک یا سازگاری ممکن است برای ارتقای زندگی مستقل و افزایش رفاه کلی لازم باشد.
برای متخصصان مراقبت های بهداشتی، ارزیابی دقیق ADL ها و IADL های یک فرد می تواند برنامه ریزی مراقبت را هدایت کند، مداخلات مناسب را تعیین کند و زمینه های بالقوه بهبود را شناسایی کند. مراقبان می توانند از این دانش برای ارائه حمایت و کمک هدفمند بر اساس نیازهای خاص یک فرد استفاده کنند. خود افراد می توانند بینشی در مورد توانایی های عملکردی خود به دست آورند و گام های پیشگیرانه ای برای حفظ استقلال بردارند یا در صورت نیاز به دنبال حمایت مناسب باشند.
با درک اهمیت هر دو ADL و IADL، متخصصان مراقبت های بهداشتی، مراقبان و افراد می توانند با هم کار کنند تا از عملکرد و کیفیت زندگی بهینه برای افراد دارای محدودیت یا ناتوانی اطمینان حاصل کنند.
3 انتشارات مرجع معتبر یا نام دامنه مورد استفاده در پاسخ به این سوال:
- موسسه ملی بهداشت (NIH): NIH یک موسسه تحقیقاتی مشهور است که اطلاعات مبتنی بر شواهد را در مورد موضوعات مختلف مرتبط با سلامت ارائه می دهد. منابع آنها در ADL و IADL بینش جامعی را در مورد ارزیابی توانایی های عملکردی ارائه می دهد.
- مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC): CDC یک آژانس بهداشت عمومی پیشرو است که اطلاعات ارزشمندی در مورد پیری، ناتوانی و زندگی مستقل ارائه می دهد. دستورالعمل های آنها در مورد ADL و IADL توصیه های معتبری را ارائه می دهد.
- سازمان بهداشت جهانی (WHO): WHO یک سازمان جهانی است که بر سلامت عمومی تمرکز دارد و راهنمایی هایی را در مورد جنبه های مختلف مراقبت های بهداشتی ارائه می دهد. انتشارات آنها در مورد ADL و IADL یک دیدگاه جهانی و توصیه های مبتنی بر شواهد ارائه می دهد.
